Chanoeka feest: Het wonder van de olie
Voor wie geen idee heeft waar het Chanoeka feest nu eigenlijk over gaat even een korte inleiding. Tijdens dit feest viert Israël de overwinning over Antiochius IV in 165 voor Christus. Antiochus IV was in die tijd de toonaangevende heerser in de regio. Hij had een obsessie voor de Griekse cultuur en legde die dwangmatig op aan de volken waarover hij regeerde. Israël was in die dagen een kleine stadsstaat die binnen zijn machtsgebied viel. Antiochius IV verbood onderwijs uit de Thora en zette de doodstraf op het leven naar Gods geboden. Ook verontreinigde hij de tempel in Jeruzalem door op het altaar een varken te offeren en offers voor Zeus op te brengen. Een priester familie kwam in opstand en na jaren van bloedig geweld, werd onder leiding van Judas de Makkabeeër, de tegenstander verdreven en de tempel weer gereinigd. Men zag in deze bevrijding de hand van God. In het voetspoor van Esther en Mordechai werd er een feest ingesteld om deze bevrijding jaarlijks te gedenken: Chanoeka. Omdat de tempelwijding door Salomo acht dagen duurde en de inwijding van de tweede tempel onder Nehemia ook, werd naar deze voorbeelden de lengte van dit feest op acht dagen gesteld.Dinsdag 16 december 2014 begint in de avond het Chanoeka feest. Israël herdenkt de bevrijding van de onderdrukking van Antiochius IV en viert de vernieuwing van de tempel die Antiochius had verontreinigd. De geschiedenis die leidde tot het ontstaan van het Chanoeka feest staat beschreven in de boeken van de Makkabeeën. Opmerkelijk genoeg mist in deze boeken één aspect dat later het belangrijkste kenmerk van het feest geworden is: het aansteken van acht kaarsen tijdens de acht dagen van dit feest. Op de eerste dag wordt er één kaars aangestoken, op de tweede dag twee kaarsen enzovoort. Deze gewoonte is gebaseerd op een Rabbijnse traditie die eeuwen later pas in de bronnen opduikt. Volgens deze traditie bleven de lampen van de Menora in de tempel acht dagen branden terwijl er maar olie was voor één dag. Ter herinnering daaraan wordt nu de Chanoeka kandelaar aangestoken. Het is trouwens niet zeker of dat wonder echt heeft plaatsgevonden. Een Chanoeka kandelaar heeft acht armen en een kleine afneembare houder waar het aansteek kaarsje in staat. Het is een beeld dat je Gods licht wilt laten branden in een duistere wereld.
Chanoeka feest in de Bijbel
Het Chanoeka feest komt één keer in de bijbel voor. Jezus was volgens Johannes 10:22,23 tijdens het feest in Jeruzalem. Sommige Christenen lezen hierin dat Jezus dit feest vierde. Dat is voor hun een reden om het feest ook te vieren. Volgens mij wil je de tekst dan meer laten zeggen dan ze bedoelt. Er staat niet dat Jezus het feest vierde, maar er staat dat Hij rondwandelde tijdens het feest in de zuilengang van de tempel. Die plaatsbepaling is niet onbelangrijk, maar de focus ligt niet zozeer op dat Jezus het feest vierde of goedkeurde. Je kan immer ook niet zeggen omdat Jezus in huis kwam bij frauduleuze belastingambtenaren en andere zondaren, Hij in alles met hen meedeed. Zijn aanwezigheid is geen impliciete aanbeveling of goedkeuring. Het laat wel zien dat Jezus naar hen op zoek is. Jezus is volgens Johannes 10 vooral de goede herder die de schapen van Israël zoekt. De mensen die Hij zocht waren allemaal bij elkaar in Jeruzalem vanwege de viering van het Chanoeka feest. De zoekende herder is daar dus ook. Hij is in Jeruzalem omdat hij een hart heeft voor verloren mensen.
Christenen en het Chanoeka feest
Chanoeka feest is een leuk feest om te vieren. Elke dag een kaarsje meer, cadeautjes en lekker eten. Niks mis mee als Christenen het vieren. Maar het is vooral een Joods en nationalistisch feest. Het is geen feesttijd van de Heer en valt niet onder de Bijbelse feesten. Het feest viert de bevrijding van God uit de verdrukking.
Dat brengt me op de relatie tussen de Joodse en Christelijke gemeenschap in Nederland. Die relatie is, ook in Nederland, gekleurd door eeuwen van kerkelijke vervolging. Menig Christelijk vorst volgde de redenering dat Joden vooral moesten voelen dat ze onder Gods toorn leefden, zodat ze vanzelf hun heil bij de kerk zou zoeken. Deze “Christelijke houding” heeft diepe wonden geslagen in het Joodse zelfbewustzijn. Juist dit jaar zien we een grote opbloei van het antisemitisme. De Joodse bevolking in den Haag werd dit jaar gewaarschuwd geen Loofhut in de tuin te zetten. Deze dingen werpen een schaduw over menig Joodse viering van het Chanoeka feest.
Toch een wonder van olie?
Olie is een beeld van de genezing die de Heilige Geest brengt aan de ziel van een mens. Juist in deze dagen, waarin veel mensen gaan inzien dat God zijn plan met Israël niet heeft opgegeven, zou deze olie vanuit de christelijke gemeenschap naar Israël kunnen stromen. Wat zou het een licht en genezing brengen als christenen en kerken heel eenvoudig de Joodse gemeenschap in hun stad een goed Chanoeka feest zouden wensen. Zo kan de olie van genezing over hun wonden stromen en wordt de weg gebaand voor de aanvaarding van de Messias. Acht dagen lang bemoediging en aanvaarding vanuit de christelijke gemeenschap naar Joodse mensen. Het lijkt me geweldig als dit jaar het oliewonder werkelijkheid wordt. Doe je mee? Stuur dan een email, kaartje of cadeautje naar een Joods iemand of de synagoge bij je in de buurt. Je kan ook natuurlijk ook één van de openbare Joodse vieringen van het Chanoeka feest bij wonen. Een overzicht daarvan vindt je hier. //chanoeka.info/alle-vieringen-in-nl/
